ბოცვრის დაავადებები

• ინფექციური სტომატიტი (სველი ცხვირი)

აღმძვრელი ვირუსი. ავადდება, ძირითადად, მოზარდი ბაჭია ასხლეტვის 20-25-დღიდან 2 თვემდე. საინკუბაციო პერიოდი 2-4 დღეა. ზრდასრული ბოცვრები იშვიათად ავადდებიან. დაავადებას არ აღენიშნება სეზონურობა.

დასნებოვნების წყაროს წარმოადგენს ავადმყოფი ცხოველი. დაავადების გავრცელებას ხელს უწყობს შენახვის ანტისანიტარიული პირობები, ტემპერატურის მკვეთრი ცვლილებები, მომატებული ტენიანობა, ბოცვრების მჭიდრო შენახვა.

კლინიკური ნიშნები – დაავადების დასაწყისში აღინიშნება პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის სიწითლე, შემდეგ ენაზე ჩნდება თხელი მოთეთრო აფთები, რომლებიც ერთმანეთს ერწყმის და ქმნის მთლიან ნადებს, ნორმალური ლორწოვანასგან გამოყოფილს მოწითალო არშიით. შემდგომში ენაზე წარმოიქმნება წყლულები. პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის დაზიანებას თან სდევს ჭარბი ნერწყვდენა.

პროფილაქტიკა და მკურნალობა – ავადმყოფ ცხოველებს უტარებენ იზოლაციას, გალიებსა და ინვენტარს უტარებენ დეზინფექციას იოდზეფის ხსარით 1:50 (100მლ-5ლ წყალთან განზავებით). ავადმყოფ ბოცვრებს მკურნალობენ 3-5 დღის განმავლობაში პრეპარატი პენბექსის ან ამოქსაცილინის 15%-იანი საინექციო ხსნარით. დოზა 1მლ-10კგ ცოცხალ წონაზე გაანგარიშებით.

• მიქსომატოზი

აღმძვრელია ვირუსი. მიქსომატოზისადმი მგრძნობელნი არიან გარეული და შინაური ბოცვრები. ინფექციის წყაროს წარმოადგენენ მიქსომატოზით დაავადებული და დაავადებაგადატანილი ბოცვრები და კურდღლები.

დაავადების აფეთქებები უფრო ხშირად აღინიშნება ზაფხულში და შემოდგომაზე. ვირუსის ძირითადი გადამტანებია მწერები (კოღოები, მოსკიტები) და ექტოპარაზიტები (ტილები, რწყილები, ტკიპები). ინკუბაციის პერიოდი 2-20 დღეა.

კლინიკური ნიშნები – დაავადება მიმდინარეობს ორი ფორმით: კლასიკური (შეშუპებითი) და კვანძოვანი (ატიპური). ამ დროს ვლინდება ორმხრივი კონიუნქტივიტი, ვლინდება ჩირქოვანი გამონადენი ცხვირის ღრუდან (რინიტი). თავზე, მკერდზე, ზურგზე უჩნდებათ შეშუპებები, რომლებიც ერთმანეთს ერწყმის და ბოცვერს აძლევს მახინჯ ფორმას (გასივებული თავი, ყურები). დაავადება გრძელდება 4-10 დღეს და, ჩვეულებრივ, მთავრდება სიკვდილით. სხეულის ტემპერატურა მატულობს 40-41,5°C-მდე.

პროფილაქტიკა და მკურნალობა – მიქსომატოზის პროფილაქტიკისთვის აუცილებელია ჩატარდეს ვაქცინაცია, რომელიც იწყება ერთი თვიდან და უტარდება ყველა ბოცვერს. ვაქცინაციისთვის გამოიყენება კონბინირებული (მიქსომატოზი და ვირუსული ჰემორაგიული სეპტიცემია) ცოცხალი ვირუსვაქცინა ,,მიქსოჰემოვიროვაკი’’, დოზა 0,5მლ სულზე, ინექცია კუნთში ან კანქვეშ, რევაქცინაცია უტარდებათ სადედე გუნდსა და მამლებს წელიწადში ორჯერ. სახორცე ხაზის მოზარდი იცრება ერთჯერ. მკურნალობა მიქსომატოზის დროს შემუშავებული არ არის.

პრაქტიკული რჩევები

• ბოცვერს უნდა ჰქონდეს: სუფთა, მშრალი და ორპირი ქარისგან დაცული ადგილი;
• 3-5 კარგი მერძეული დედისგან შეგიძლიათ მიიღოთ 320კგ წონის 100-მდე მოზარდი;
• უნდა ვერიდოთ ნათესაურ შეწყვილებას;
• ადრე გაზაფხულის ბაჭია ყოველთვის უფრო სიცოცხლისუნარიანია;
• დედალი ბოცვერი უმჯობესია, შევაჯვაროთ 5-6 თვის ასაკში;
• შეწყვილების დროს დედალი ბოცვერი უნდა ჩავუსვათ მამალს და არა–პირიქით;
• შეწყვილების დროს გალიიდან უნდა ამოვიღოთ ყველანაირი ინვენტარი;
• დაგრილებიდან 5-6 დღის შემდეგ განმეორებით ისევ ვსვამთ მამალთან გადასამოწმებლად;
• დაბაჭიანებამდე 5-6 დღით ადრე უნდა ჩავუდოთ გალიაში საბაჭიე ყუთი;
• მრავალი დაბაჭიანების დროს უნდა ჩავდგათ ორი ბუდე და ბაჭიები გადავანაწილოთ;
• დაბაჭიანების დროს აუცილებლად უნდა ჰქონდეს დედა ბოცვერს წყალი;
• არა არის რეკომენდებული მწვანე მასის გამოშრობის გარეშე მიცემა;
• სალოკი მარილი უნდა ეძლეოდეს მუდმივად;
• ბოცვრისათვის სასარგებლოა: ნაცარქათამა, მრავალძარღვა, ჭანგა, აბზინდა, გრაკლა;
• საკვებად უვარგისია: ყაყაჩო, კრაზანა, მდოგვი, ანწლი;
• პური ეძლევა გამხმარი სახით;
• წიწვოვანი ტოტები ეძლევა ოქტომბრიდან მარტამდე 1 სულს 100-200 გ.;
• ბოცვრის ნაკელი გამოიყენება სასუქად;
• აუცილებელია ბოცვრის დამუშავება წელიწადში 3-ჯერ შინაგან პარაზიტებზე (ჰელმინთები).